Myositis

Myositis betekent letterlijk: ontsteking van de spieren. Het is een verzamelnaam voor een groep auto-immuunspierziekten, waarbij het immuunsysteem de spiercellen aanvalt. Dit leidt tot spierzwakte, spierpijn, stijfheid en soms ook schade aan andere organen.

Er zijn verschillende vormen van myositis, waarvan de bekendste zijn:

• Polymyositis

• Dermatomyositis (met huidafwijkingen)

• Inclusion body myositis (IBM)

• Overlap myositis (komt voor in combinatie met andere auto-immuunziekten zoals MCTD en Sjögren.)

Hoe ontstaat myositis?

De precieze oorzaak is onbekend, maar het gaat vrijwel altijd om een ontregeling van het immuunsysteem. Mogelijke triggers zijn:

1. Genetische aanleg

2. Infecties (bijv. virussen zoals COVID-19)

3. Medicatie (bijvoorbeeld statines)

4. Andere auto-immuunziekten (zoals MCTD, lupus, Sjögren)

Bij myositis ontstaat er een chronische ontsteking van spierweefsel, wat leidt tot schade aan spiercellen.

Is het erfelijk?

Niet rechtstreeks. Myositis is meestal niet erfelijk, maar er is wel sprake van genetische vatbaarheid. Het komt vaker voor in families met andere auto-immuunziekten, maar zelden zie je meerdere mensen in één gezin met myositis zelf.

Myositis in combinatie met MCTD en Sjögren

1. MCTD (Mixed Connective Tissue Disease) is een overlapziekte waarbij kenmerken van meerdere auto-immuunziekten samen voorkomen: lupus, sclerodermie, reumatoïde artritis, en vaak ook myositis.

2. Sjögren tast vooral klieren aan, maar ook spieren en zenuwen kunnen meedoen — vooral bij systemische vormen.

3. Myositis kan dus een onderdeel zijn van MCTD of gepaard gaan met andere bindweefselziekten, wat het ziektebeeld complexer maakt.

4. Je kunt bijvoorbeeld tegelijk last hebben van:

   1. Spierzwakte (myositis)

   2. Droge ogen en mond (Sjögren)

   3. Gewrichtspijn (RA-achtige klachten)

   4. Huidproblemen of slikproblemen

Voordelen en nadelen? (van het hebben van myositis)

Er zijn natuurlijk geen “voordelen” van een ziekte, maar hier zijn een paar dingen die wél helpen of hoop geven.

Positief:

• Vroege herkenning (zeker bij overlap met MCTD) kan leiden tot snellere behandeling.

• Medicatie kan het ziekteproces remmen en klachten verminderen.

• Steeds meer kennis en behandelingen beschikbaar, vooral bij gespecialiseerde centra.

Nadelen:

• Chronische spierzwakte, soms met moeite lopen, tillen of traplopen

• Ernstige vermoeidheid

• Kans op aantasting van slikspieren of ademhalingsspieren

• Medicatiebijwerkingen bij langdurig gebruik van prednison of afweeronderdrukkers

Hoe kun je ermee omgaan?

1. Medicamenteuze behandeling

• Prednison (vaak als start)

• Immunosuppressiva zoals methotrexaat, azathioprine, Cellcept

• Biologische middelen in hardnekkige gevallen

2. Fysiotherapie / oefentherapie

• Gericht op spieropbouw, balans en energieverdeling

3. Ergotherapie

• Om dagelijkse taken makkelijker te maken (denk aan hulpmiddelen)

4. Leefstijladviezen

• Rust inbouwen (vermijden van overbelasting)

• Voldoende eiwitten binnenkrijgen

Wat moet je vooral niet doen bij myositis?